Etkinlik:Yıkılma D.

YIKILMA DÖNEMİ

A.Boşluk Doldurma

1.Osmanlı Devleti, Yıkılma Dönemi’nde, Avrupalı devletler arasındaki çatışmadan yararlanarak ………………… politikasını benimsemiştir.
2.Fransa’nın Mısır’ı işgali …………………………Antlaşması ile sona ermiştir.
3.Sırbistan …………………………. Antlaşması ile özerklik kazanmıştır.
4.Osmanlı Devleti’ne karşı bağımsızlık amacı taşıyan ilk ayaklanma …………. ayaklanmasıdır.
5.Osmanlı Devleti’nden koparak bağımsızlık kazanan ilk ulus ………………..’dır.
6.19. yüzyıl ıslahat hareketleri daha çok ………………….. alanında gerçekleşmiştir.
7.Mısır sorunu …………………….. sorunun doğmasına zemin hazırlamıştır.
8.Boğazlarla ilgili ilk uluslararası antlaşma ……………………’dır.
9.Balkan sorunun görüşüldüğü Tersane Konferansı………………’ın gerekçesiyle Osmanlı Devleti tarafından dağıtılmıştır.
10…………………….. Antlaşması’nın uygulanmaması üzerine, Berlin antlaşması imzalanmış ve uygulanmıştır.

B.Eşleştirme

Gelişme Devlet Adamı/Padişah

1.Meşrutiyet’in İlanı                                                 a.Mithat Paşa
2.İstibdat Dönemi                                                     b.II.Abdülhamit
3.Kanun-i Esasi’nin hazırlanması                            c.Sultan Abdülmecid
4.Mısır Sorunu’nun çözümü                                    d.II.Mahmut
5.Yunan isyanı                                                         e.III.Selim
6.Sened-i İttifak
7.Nizam-ı Cedit Ordusu

C.Doğru Mu? Yanlış Mı?

1.Osmanlı Devleti, Yunan işgaline uğrayan Girit’i kurtarmış ve adanın yönetimine Türk yönetici atamıştır.______
2.Osmanlı Devleti Ayastefanos Antlaşması ile kaybettiği Kars, Ardahan ve Batum’u Berlin Antlaşması’yla geri almıştır. _____
3.Osmanlı Devleti İngiliz ve Rus tehdidine karşı Almanya ile yakınlaşmıştır._______
4.Osmanlı Devleti Tanzimat Fermanı’nı Paris Antlaşması’nda Avrupa devletlerden beklediği desteği sağlamak amacıyla ilan etmiştir._____
5.Osmanlı Devleti’nin Paris Antlaşması ile Avrupalı devletler hukukundan yararlanması kabul edilmiştir.____
6.Kırım Savaşı’na neden olan gelişmelerden biri de Rusya’nın Sinop’ta Osmanlı donanmasını yakmasıdır.______
7.Kütahya Antlaşma ile Mısır sorunu çözümlenmiştir._____
8.Osmanlı Devleti ilk dış borcunu 93 Harbi’nde İngiltere’den almıştır._______
9.II.Abdülhamit 93 Harbi’ni bahane ederek Meclis-i Mebusan’ı dağıtmıştır._____
10.Duyun-u Umumiye İdaresi ile Avrupalı devletler Osmanlı gelir kaynaklarına el koymuşlardır.____

D.Test

1. “XIX. Yüzyılın ikinci yarısında İngiltere ve Fransa sömürgelerinde yaşayanların hakları, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Hıristiyanların haklarından daha sınırlıydı. Buna karşın İngiltere ve Fransa,Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan Hıristiyanların haklarını yetersiz bularak Osmanlı Devleti’nden, Islahat Fermanı’na uyulmasını istemişlerdir.”

İngiltere ve Fransa’nın Osmanlı Devleti’nden böyle bir istekte bulunmalarının amacı aşağıdakilerden hangisi olabilir ?

A) Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Hıristiyanların yaşam düzeyini yükseltme

B) Kendi ülkelerindeki demokrasi ilkelerini diğer ülkelere de yayma

C) Osmanlı İmparatorluğu’ndaki parçalanma ve çöküşü hızlandırma

D) Osmanlı Devleti’ne başka devletlerin baskı yapmasını önleme

E) Sömürgelerinde yaşayanların uğradıkları haksızlıkları gizleme

( 1981 / ÖSS)

2. Kırım Savaşı’nı kazanan devletlerden biri olarak Paris Antlaşması’na katılan Osmanlı Devleti’nin, bu antlaşmanın

aşağıda verilen maddelerinden hangisiyle yenilmiş bir devlet durumuna düşürüldüğü anlaşılmaktadır ?

A)Osmanlı Devleti'nin, devletlerin genel hakları bakımından bir Avrupa devleti sayılması
B)Avrupa devletlerinin, Osmanlı Devleti'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tanımaları
C)Avrupa devletlerinin Osmanlı Devleti'nden, Hıristiyan azınlığın haklarını yeniden düzenlemelerini istemeleri
D)Osmanlılarla, Rusların Karadeniz’de tersane ve savaş gemisi bulundurmamaları
E) Osmanlı Devleti ile bu antlaşmayı imzala-yan devletlerden biri arasında anlaşmazlık çıktığında, önce antlaşmayı imzalayan öteki devletlere başvurulması

( 1981 / ÖSS )
3.“Osmanlı tarihinde II. Osman ve III.Selim, devlet düzeninde bazı değişiklikler yapmaya çalıştıkları için; Abdülaziz ve II.
Abdülhamit ise devlet düzeninde yapılmak istenen değişikliklere karşı oldukları için tahtlarından indirilmişlerdir.”

Yalnız bu bilgilere dayanarak, II. Osman döneminden II. Abdülhamit dönemine kadar geçen süre içerinde nasıl bir değişme olduğu söylenebilir ?

A) Yenilik taraftarlarının güçlendiği

B) Padişahların devleti iyi yönetemedikleri

C) Halkın, düzeni korumaya çalıştığı

D) Osmanlı devletinin Avrupa'dan etkilenmediği

E) Padişahların anayasal düzeni benimsedikleri

( 1981 / ÖSS )

4.1709’da Ruslar’a yenilen İsveç Kralı XII. Şarl, 1768’de Ruslar’a yenilen Lehliler, 1848’de de Ruslara yenilen Macarlar Osmanlı Devleti’ne sığınmışlardır.

Bu olaylara bakılarak,

I. Bu dönemde Osmanlı Devleti güçlü bir devlettir.

II. Osmanlı Devleti milliyetçilik akımlarını desteklemektedir.

III. Rusya, batısındaki devletlerle çatışma halindedir.

IV. Ruslarla Osmanlılar sürekli çatışma halindedir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir ?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV

( 1983 / ÖSS )

5.“Avrupa'da anayasaya bağlı yönetimler oluşturulmaya çalışılırken, Osmanlı ülkesinde de Tanzimat Fermanı’nı ilan edilmesi, azınlıklar ve çoğu Avrupa devletleri üzerinde olumlu bir etki uyandırmıştı.”

Devlet yönetiminden sorumlu olanların ilan ettiği bu ferman, Osmanlı ülkesinde aşağıdakilerden hangisinin ilk aşaması sayılabilir ?

A) Laikliğin B) Anayasacılığın C) Milliyetçiliğin D) Devletçiliğin E) Islahatçılığın

( 1984 / ÖSS )

6.“Osmanlı İmparatorluğu, Yükselme Devri’nde Batı ile ilgili sorunlarını kendi görüşleri doğrultusunda çözmeye çalışmıştır. Tanzimat Devri’nde ise bu tür sorunların çözülmesinde Batı’lı büyük devletlerle görüş birliği içinde olmaya önem vermiştir.”

Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı’ya karşı tutumundaki bu değişmenin bir açıklaması olamaz ?

A) Genişleme siyasetini bu yolla sürdürmek-tedir.

B)Islahatların Avrupa devletlerince de tanınmasına çalışmaktadır.

C)Siyasal gücünü bu yolla korumak istemektedir.

D)Büyük devletlerin olumsuz tutumlarından çekinmektedir.

E)Batı ile sorunlarını barış yolu ile çözmeye çalışmaktadır.

( 1985 / ÖSS )

   7.Osmanlı tarihinin,
-    Kuruluş döneminde “ümmet”,
-    Tanzimat döneminde “devlet”,
-    Meşrutiyet döneminde “Türklük”
-    Anlayışı egemen olmuştur.

Aşağıdakilerden hangisi bu gelişmelerde etkili olmamıştır ?

A) Yönetimdeki kişiler B) İslam dini C) Avrupa’daki gelişmeler D) Siyasal değişmeler E) Ekonomik yapı

( 1986 / ÖSS )

8.XIX.yüzyılda Rusya’nın;

I.         Balkan Yarımadası’nı Slavlaştırmaya çalışma
II.        Açık ve sıcak denizlere çıkmak isteme
III.      Osmanlı ülkesindeki Ortodoksların haklarını korumaya çalışma
IV.     Osmanlı ülkesinde yapılan ıslahatları yetersiz bulma
V.       Hürriyetçi fikirlere karşı çıkma

girişimlerinden hangileri, Osmanlı-Rus ilişkileri en az etkili olmuştur ?

A) I ve III B) III ve V

C) II ve V D) IV ve VI

E) I ve II

( 1986 / ÖSS)

9.Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde görülen bir yenilik (ıslahat) değildir ?

A) Divan’dan Meclis-i Mebusan’a geçiş

B) Medreseden Enderun’a geçiş

C) Yeniçeri Ocağı’ndan Nizam-ı Cedit’e geçiş

D) Mecelle’den Kanun-i Esasi’ye geçiş

E) Monarşi’den Meşrutiyet’e geçiş

( 1986 / ÖSS )

10.XIX. Yüzyılda Osmanlıların girdiği savaşlar genellikle yenilgi ile sonuçlanmıştır. Osmanlı ülkesinde ticaret azınlıkların elindedir. Hammadde Avrupa ülkelerine satılmakta; dışarıdan bol miktarda, ucuz ve çeşitli mallar gelmektedir.

Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu değildir ?

A) Küçük sanayi atölyelerinin azalması

B) Yeni fabrikaların kurulması

C) İşsizliğin artması

D) Yönetimde yeni arayışların artması

E) Dış ticarette dengenin bozulması

( 1986 / ÖSS )

11.Osmanlı Devleti, Batı eğitim sisteminden etkilenerek XVIII. yüzyılda Mühendishane-i Bahr-i Hümayun, Mühendishane-i Berr-i Hümayun, Tıbbiye ve Harbiye gibi okullar açmıştır.

Bu gelişmeler Osmanlı Devleti'nin hangi alanda batılılaşmaya öncelik verdiğini göstermektedir ?

A) Medrese eğitiminde

B) Yönetim şeklinde

C) Askeri alanda

D) Ekonomik alanda

E) Hukuk alanında

( 1987 / ÖSS )

12.Aşağıdaki belgelerden hangisi, Osmanlı Devleti'nin ayanlara söz geçiremeyecek hale geldiğini gösteren bir kanıttır ?

A) Fatih Kanunnamesi

B) Sened-i İttifak

C) Tanzimat Fermanı

D) Islahat Fermanı

E) Kanun-u Esasiye

( 1988 / ÖSS )

13.Hünkar İskelesi Antlaşmasında Osmanlı Devleti, Rusya bir saldırıya uğrarsa boğazları kapatmayı kabul etmiştir.

Bu durumdan büyük ölçüde rahatsız olan devletlerden biri aşağıdakilerden hangi- sidir ?

A) Prusya B) İngiltere

C) Avusturya D) Piyemonte

E) İspanya

( 1989 / ÖSS )

14.Fransız İhtilali’nden sonra cumhuriyetçiliği ve özgürlüğü savunan kimi kitaplar Türkçeye ve azınlıkların dillerine çevrilerek Osmanlı ülkesinde de yaygınlaşmıştır.

Bu yayınların, Aşağıdakilerden hangisi üzerinde önemli bir etkisi yoktur ?

A) Tanzimat ve ıslahat hareketleri B) Ulusçuluk akımları C) Genç Osmanlı ve Jön Türk hareketleri D) Osmanlıların I. Dünya Savaşı’na katılmaları E) I. Ve II. Meşrutiyet hareketleri

( 1990 / ÖSS )

  15I.     Ümit Burnu’nun keşfedilmesi
II.        Süveyş Kanalı’nın açılması
III.      Barutun ateşli silahlarda kullanılmaya başlanması
IV.     Sömürgeciliğin hızlanması
V.       Amerika Kıtası’nın keşfedilmesi
Bu gelişmelerden hangileri Osmanlı ülkesinin stratejik öneminin artmasında etkili olmuştur ?

A) I ve II B) I ve IV

C) II ve IV D) III ve V

E) IV ve V

( 1991 / ÖSS )

16.Osmanlı İmparatorluğu’nda, Padişahın otoritesini halkın temsilcilerinden oluşan bir mecliste sınırlandırmak amacıyla meşrutiyet sistemine geçilmiştir.

Bu değişiklik aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur ?

A) Yeniçeri Ocağı’nın kapatılmış olması

B) Osmanlı aydınlarının demokrasi alanındaki gelişmelerden etkilenmesi

C) Osmanlı İmparatorluğu’nun güçlenmesi

D) Ayanların yetkilerinin artırılması

E) Dünyada, monarşik sistemlerin sona ermesi

( 1991 / ÖSS )

17.Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde İslamcılık ve Osmanlıcılık anlayışları etkilerini yitirirken yeni bir anlayış güç kazanmıştır.

Bu yeni anlayış aşağıdakilerden hangisidir?

A) Milliyetçilik B) Islahatçılık

C) Devletçilik D) Laiklik

E) Medeniyetçilik

( 1990 / ÖSS )

18.Sultan Abdülmecit, vergilerin herkesin gelirine göre toplanmasını, mahkemelerin açık yapılmasını, kimsenin haksız yere yargılanmadan idam edilmemesini öngören Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesine izin vermiştir. Ayrıca
herkesin bu Fermana itaat etmesini istemiş, kendisinin de Fermana uyacağını belirtmiştir.

Sultan Abdülmecit’in, bu tutumu Osmanlı toplumunda aşağıdakilerden hangisinin benimsenmeye çalışıldığının bir göstergesidir ?

F) Halkın yönetime katılması

G) Dini hoşgörü

H) Bütçe anlayışı

İ) Kültürel bağımsızlık

J) Kanun üstünlüğü

( 1992 / ÖSS )

19.Osmanlı sultanı II. Mahmut yayımladığı bir fermanla, “kişinin malına devletçe el konulması” geleneğini kaldırmıştır.

II. Mahmut, bu fermanla aşağıdakilerden hangisini amaçlamıştır ?

K)      Yabancılara verilen ayrıcalıkların kaldırıl-masını
L)       Gelir dağılımındaki dengesizliklerin gideril-mesini
M)     Mülkiyet hakkının güvence altına alın-masını
N)      Dışarıdan mal alımının sınırlandırılmasını
O)      Yeni bir ekonomik sisteme geçilmesini

( 1993 / ÖSS )

20.1877-78 Osmanlı – Rus Savaşı’ndan önce toplanan İstanbul Konferansı’na katılan Avrupa Devletleri, Bosna – Hersek ve Bulgaristan’da hakim ve valileri kendilerinin seçmelerini Osmanlı Devleti'ne önermişlerdir. Osmanlı Devleti ise bu öneriyi reddetmiştir.

Osmanlı Devleti'nin bu öneriyi reddetme-sinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir ?

a.       Avrupa devletleri arasındaki görüş birliğinden yararlanmak istemesi
b.       Dünyadaki siyasi bloklaşmalara karşı olması
c.        Yerel yönetimlere yetki vermek istemesi
d.       Ruslarla iyi ilişkiler içinde olmak istemesi
e.       İçişlerine karışılmasına karşı olması

( 1993 / ÖSS )

21. Osmanlılarda XIX. yüzyıla kadar, kızlar ilkokuldan sonra öğrenime devam edemezlerdi. Olanakları olanlar isterlerse evlerinde özel ders alırlardı. XIX. yüzyılda kızların ilkokuldan sonra devam edebilecekleri öğretmen ve sanayi okulları açıldı.
XIX. yüzyıldaki bu gelişme aşağıdakilerden hangisini gösterir ?

A) Bütün okulların devletin denetimi altına alındığını

B) Okuma - yazma seferberliğine geçildiğini

C) Din eğitimi ile çağdaş eğitimin birleştirildiğini
D) Eğitim anlayışında değişiklik olduğunu

E) Karma eğitime (kız-erkek) geçildiğini

( 1994 / ÖSS )

22.II. Mahmut’tan itibaren, Osmanlı ülkesinde Avrupa usulünde eğitim gören aydın bir sınıf yetişmiştir. Bu sınıf, şahıslara göre devamlı değişen bir yönetim yerine, hukuka dayalı, kurumları olan yeni bir yönetimin kurulması için çalışmıştır.

Bu duruma göre, Osmanlı aydınlarının ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden hangisidir ?

A)    Osmanlı toplumunda ulus bilincini yerleştirmek
B)    Öğretim sisteminde ikiliği kaldırmak
C)    Veraset sistemini değiştirmek
D)    Gelenek ve görenekleri sürdürmek
E)    Egemenlik anlayışını değiştirmek

( 1995 / ÖSS )

23.1876 Anayasası’yla, Müslüman olsun olmasın Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaşayanlar din, ırk ve mezhep ayrımı gözetilmeksizin “Osmanlı” sayılmıştır.

Bu durum Osmanlı İmparatorluğu’nda aşağıdakilerden hangisine gereksinim duyulduğunun bir göstergesi sayılabilir ?

A)      Ümmetçilik anlayışının korunmasına
B)      Azınlık haklarının sınırlandırılmasına
C)      Birlik ve beraberliğin korunmasına
D)      Geleneklere bağlı kalınmasına
E)      Saltanat sisteminden vazgeçilmesine

( 1995 / ÖSS )

24.XIX. yüzyılda, Osmanlı Devleti'nin sınırları daralırken sınırlar içindeki nüfusu gitgide artmaktaydı.

Bu durum, aşağıdakilerden hangisinin sonuçlarından biridir ?

A)      Savaşlarda kaybedilen yerlerden gelen göçlerin
B)      Osmanlı toplumunun değişik etnik yapıda olmasının
C)      Savaşların, daha çok, sınırlardaki çatışmalardan çıkmasının
D)      Savaşlarda ele geçen esirlerin sayıca fazla olmasının
E)      Köyden kentlere göçlere artmasının

( 1995 / ÖSS )

25.Fransa ve İngiltere 1856 yılında imzalanan Paris Antlaşması’yla Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü kabul ederken, Birinci Dünya Savaşı sırasında aralarında yaptıkları gizli antlaşmalarla Osmanlı Devleti'ni parçalamışlardır.

Fransa ve İngiltere’nin tutumundaki bu değişme,

I. Osmanlı Devleti siyasi gücünü yitirmiştir.

II. Avrupa'da sosyalist görüşlerin neden olduğu iç olaylar çıkmıştır.

III. Avrupa devletleri Osmanlı Devleti’ni yenilik yapmaya zorlamıştır.

IV. Avrupa devletlerinin hammadde ve pazar gereksinimleri artmıştır.
yargılarından hangileriyle açıklanabilir ?

A) I ve II B) I ve III

C) I ve IV E) II ve IV

E) III ve V

( 1996 / ÖSS )

CEVAP ANAHTARI

1 C

2 D

3 A

4 B

5 B

6 A

7 E

8 D

9 B

10 B

11 C

12 B

13 B

14 D

15 C

16 B

17 A

18 E

19 C

20 E

21 D

22 E

23 C

24 A

25 C